Posiadacze różnego rodzaju kredytów i pożyczek są często obarczeni nadmiernym stresem, który może wynikać z obaw o regularną spłatę swoich zobowiązań. Życie przynosi różne niespodzianki, nierzadko są one niezbyt przyjemne. Utrata ciągłości dochodów własnego, lub też członka rodziny, nieoczekiwany wydatek i innego rodzaju przeszkoda finansowa, może spowodować lawinę problemów gospodarczych -w tym trudności w terminowym wywiązaniu się ze swoich zobowiązań finansowych. Czy w takiej sytuacji kredytobiorca pozostaje bez wyjścia i w przypadku kłopotów z wywiązywaniem się z harmonogramu spłat, musi pogodzić się z możliwością wypowiedzenia kredytu i wszystkimi sankcjami, które są z tym związane (natychmiastowa wymagalność całej pożyczonej kwoty, windykacja, wysokie odsetki karne itp.)? Na szczęście nie. Banki i instytucje finansowe, znając nieprzewidywalne koleje losu posiadają w swojej ofercie różnego rozwiązania mające na celu ułatwienie spłaty zaciągniętych zobowiązań. Zmiany zachodzące w strukturze umowy kredytowej i schematu jego spłacania są nazywane restrukturyzacją. Restrukturyzację można także potraktować jako możliwość znalezienia dodatkowych oszczędności. Kiedy kredytobiorcy poprawia się sytuacja finansowa, może zawnioskować o zmianę warunków umowy, aby swoje zobowiązanie spłacić szybciej i pozbyć się dodatkowych kosztów wynikających z odsetek.
Czym jest restrukturyzacja kredytu?
Restrukturyzacją kredytu, najprościej można nazwać jakąkolwiek zmianę w zapisach umowy kredytowej. Jest to dość szerokie pojęcie – zmiany zachodzące w umowie kredytowej mogą być okresowe, lub dotyczyć całego okresu kredytowania. Skonkretyzowanie tych zmian zależy od rodzaju wniosku kredytobiorcy i możliwości, które w wyjątkowej sytuacji przewiduje dla swoich klientów bank lub instytucja finansowa. Restrukturyzacja zawsze odbywa się na wniosek klienta i w każdym przypadku jest indywidualnie rozpatrywana. Nie jest także udzielana automatycznie po złożeniu przez kredytobiorcę wniosku. To czy klient otrzyma rozwiązanie o jakie wnioskuje jest uzależnione od skrupulatnej analizy kredytowej i ocenienia możliwości finansowych klienta.
Rodzaje restrukturyzacji kredytu
Banki i innego rodzaju instytucje finansowe, często posiadają w swojej ofercie, nie jedno a kilka rozwiązań pozwalających na rozwiązanie problemu finansowego klienta – zarówno tego przejściowego, jak i długotrwałego. Utrata płynności finansowej jest jedną z najczęstszych przyczyn składania wniosków o restrukturyzację swoich zobowiązań. Okres świąteczny i wakacyjny także nie sprzyja finansom, a raty należy spłacać stale – zgodnie z ich harmonogramem. Na zmianę mogą wpłynąć także inne czynniki – zmiany zachodzące w życiu prywatnym takie jak na przykład awans, choroba kredytobiorcy lub członka rodziny, rozstanie i wiele innych.
Pierwszym z rozwiązań w zakresie zmiany warunków umowy są tak zwane wakacje kredytowe, czyli posługując się fachową nomenklaturą karencja, lub tez prolongata w spłacie rat. Prolongata w spłacie może być wykonana na 2 sposoby. Pierwszym jest odroczenie rat kapitałowo – odsetkowych, zazwyczaj na okres trzech miesięcy, ale może i być dłuższy (w zależności od indywidualnej oferty banku). Rata kredytu składa się z dwóch części – kapitałowej – tej która zmniejsza saldo zadłużenia i odsetkowej – „zarobek” banku, wyliczony na podstawie oprocentowania kredytu. Wnioskować o prolongatę można w zakresie całej wysokości raty – wtedy klient przez określony we wniosku okres nie spłaca rat. Drugą opcją jest zawieszenie raty kapitałowej – wówczas kredytobiorca zamiast pełnej raty spłaca tylko przez określony czas odsetki. Oczywiście z perspektywy kredytobiorcy wygodniejsze jest zawieszenie pełnej raty, jednak warto wiedzieć, ze w przypadku nie wyrażenia zgody przez bank na prolongatę rat kapitałowo-odsetkowych (co w praktyce zdarza się raczej rzadko), można wnioskować o zawieszenie jedynie jej części. Po zakończeniu karencji w spłacie, klient otrzymuje nowy harmonogram spłat – rata z pewnością wzrośnie ponieważ odroczone rat zostają doliczone do salda kredytu.
Drugą opcją, którą osoba z trudnościami w spłacie może rozważyć to zmiana okresu kredytowania. Jeżeli sytuacja finansowa zmieniła się w sposób długotrwały i obecne dochody nie pozwalają na uregulowanie całej wysokości raty można postarać się o jej zmniejszenie. Jedną z opcji na wykonanie takiego projektu jest złożenie do banku wniosku o wydłużenie okresu kredytowania. Dzięki temu – po pozytywnej analizie, rata zostanie zmniejszona, ale czas spłaty zostanie wydłużony. Taka opcja sprawia także, ze całkowity koszty kredytu zostaje powiększony o odsetki wynikające z wydłużenia harmonogramu spłat. Dla osób, które wiedzą, że problem ze spłatą kredytu może wyniknąć w dalszej przyszłości dobrym i oszczędniejszym rozwiązaniem jest skrócenie okresu kredytowania. Takie rozwiązanie jest też dobre dla osób, którym poprawiła się sytuacja finansowa i chcą szybko i taniej spłacić swoje zobowiązania. Rata co prawda wzrośnie, ale zmniejszy się część odsetkowa raty – w skrócie – kredyt będzie de facto mniej kosztował. Co pozwoli na szybszą spłatę i zaoszczędzenie nawet kilku tysięcy złotych (w zależności od wysokości zobowiązania).
Kolejną opcją ale w obecnych czasach, być może ryzykowną, jest przewalutowanie kredytu. Polega ono na zmianie warunków polegających na przeliczeniu wysokości kredytu jednej waluty na inną. Zmiana taka dokonana jest po kursie waluty banku – tak zwanego spreadu. Spred walutowy zawiera w sobie koszty zmiany waluty po obecnym kursie, dolicza marżę banku i dodatkowe koszty wykonania takiej procedury – niestety najczęściej, przy niewielkich różnicach między walutami – zmiana taka może nie być atrakcyjna a kredytobiorca musi liczyć się z potencjalnym ryzykiem zmiany kursów. Może się też okazać, ze potencjalnie niższa rata wynikająca ze zmiany waluty, wraz ze zmianą kursów będzie po jakimś czasie wyższa niż przed przewalutowaniem, dlatego też do zmiany waluty należy podchodzić bardzo ostrożnie i świadomie.
Wszystkie opisane wyżej propozycje zawsze wiążą się z analizą. Często bank wymaga dostarczenia dodatkowych dokumentów niezbędnych do jej wykonania. Z pewnością będą to między innymi: zaświadczenia od pracodawcy, lub udokumentowanie rozwiązanie stosunku pracy, jeżeli taki nastąpił, PIT-y, wyciągi z rachunku itp. Czasami, w przypadku wakacji kredytowych, pierwsza prośba klienta o odroczenie spłaty rat jest udzielana bez konieczności przechodzenia przez etap analizy – jest to jednak uzależnione od banku i jego oferty – nie wszystkie z nich przewidują takie rozwiązanie. Przy każdego rodzaju zmianie umowy, kredytobiorca musi podpisać stosowany aneks, w którym zawarte będą wszystkie wnioskowane zmiany w modelu spłaty. Często stworzenie aneksu do umowy jest odpłatne – koszt takiego dokumentu jest zazwyczaj zawarty w tabeli opłat i prowizji. Warto jeszcze pamiętać, że o restrukturyzację najlepiej wnioskować przed wystąpieniem problemów w spłacie. Czasami, jeżeli w związku z zaległościami rozpoczął się już proces windykacji – może być za późno na wdrożenie takiego rozwiązania. Analityk, podczas weryfikowania wniosku o restrukturyzację z pewnością inaczej patrzy na rzetelnego, zapobiegliwego kredytobiorcę z dobrą historią kredytową, niż osobę z opóźnieniami w spłacie, które mogą przyczynić się do odrzucenia wniosku o zmianę warunków kredytowania. Na pozytywne rozpatrzenie takiego wniosku ma także wpływ historia kredytowa kredytobiorcy, dlatego tak istotne jest dbanie o dobrą ocenę BIK – Biura Informacji Kredytowej.
W przypadku braku zgody
Kredytobiorca, wnioskując o restrukturyzację musi również wziąć pod uwagę możliwość otrzymania odmowy zmian w warunkach umowy kredytowej. Wtedy teoretycznie, jedynym rozwiązaniem swoich trudności ze spłatą jest refinansowanie kredytu w innym banku lub instytucji finansowej. Być może oferta konkurencji okaże się niżej oprocentowana, lub okres bank, który dokona refinansowania zgodzi się na wydłużenie harmonogramu spłat. Czasami, warto zapoznać się też z opcją konsolidacji wszystkich zobowiązań – dzięki temu można liczyć na jedną niższą ratę, która pewnością mniej obciąży budżet domowy.