Są sytuacje, w których obiad powinien być wykwintną ucztą. Są też takie, kiedy trzeba po prostu nasycić głód: tanio, szybko i prosto. Poniższy artykuł skupia się przede wszystkim na tej drugiej sytuacji. Nie należy jednak bagatelizować aspektów zdrowotnych: tania, ale wysokoprzetworzona, zawierające konserwanty czy niekorzystne dla naszego organizmu kwasy tłuszczowe, w dłuższym okresie czasu może być droższa niż żywność dobrej jakości – koszty leczenia są niebagatelne, a uszczerbku na zdrowiu nie sposób tutaj wyliczyć.
Tanie obiady – podstawowe wskazówki
Tani obiad nie musi być niezdrowy, nawet jeżeli jest prosty w przygotowaniu. Warto sięgnąć po produkty pełnoziarniste, kasze, warzywa i owoce. Przygotowanie takich dań jest znacznie prostsze, niż się wydaje na pierwszy rzut oka. Poniżej kilka praktycznych porad, dotyczących prostej i niedrogiej kuchni.
Przeceny i happy hours
Popularna w ostatnich latach moda na “zero waste” dociera powoli również do Polski. W wielu sklepach możemy natknąć się na wyprzedaże artykułów, którym kończy się data ważności. Towary takie bywają przecenione w sposób naprawdę znaczący – obniżki sięgają kilkudziesięciu procent ceny wyjściowej. Nie ma się czemu dziwić – towar niesprzedany w terminie to wszak dla sklepu strata 100 procent wydanych na niego środków.
Ekstremalną wersją zero waste jest freeganizm – żywienie się żywnością, którą sklepy i restauracje uznały za niezdatną do użycia lub sprzedaży. W naszym kraju jest to jednak jeszcze mało popularne.
Promocje w sieciach handlowych
Podstawowym narzędziem, które powinno być wykorzystane w planowaniu niedrogiego obiadu jest … gazetka najbliższego dyskontu. W ramach promocji w każdym tygodniu na półkach znajdziemy co najmniej kilkadziesiąt rozmaitych produktów, z których bez problemu można skomponować zdrowy, smaczny i szybki obiad.
Nie ukrywajmy, że obniżki cen poszczególnych produktów nie są bezinteresowne – sieci handlowe obniżając ceny niektórych produktów liczą, że klient, skuszony promocją, wyda też swoje ciężko zarobione pieniądze na zakup innych, niepromocyjnych, artykułów. Dlatego warto sięgnąć po kolejne przydatne narzędzie.
Lista zakupów
Marketingowcy sieci handlowych nie są głupi – każdy praktycznie szczegół: wystroju sklepu, ułożenie towaru, sposób jego ekspozycji, ma za zadanie skłonienie klientów do dokonania jak największych wydatków. Dlatego warto korzystać z list zakupowych – można zrobić takową na zwykłej kartce lub skorzystać z dedykowanych aplikacji, dostępnych dla użytkowników smartfonów.
Dzięki temu (o ile będziemy trzymać się na zakupach ściśle założeń listy) unikniemy nadwyrężenia naszego portfela. Warto więc mieć silną wolę. Psychologowie podpowiadają też, by nie udawać się na zakupy, jeżeli jesteśmy głodni. Zadziała podstawowy instynkt zbieracko-łowiecki i przypuszczalnie wydamy na żywność znacznie więcej niż zakładaliśmy pierwotnie.
Marki własne
Każda z większych sieci handlowych oferuje sporą gamę produktów pod swoją własną marką. Nie są to najczęściej towary w żaden sposób gorsze od produktów reklamowanych w środkach masowego przekazu (sieci dbają przecież o swoją własną renomę), a ich niska cena wynika właśnie z faktu, że producenci nie wydają ani grosza na promocję. Działa też tutaj efekt skali: producenci łatwiej godzą się na obniżenie ceny, jeżeli nabywca zagwarantuje im odbiór dużej liczby produktów i długoterminową współpracę.
Wykorzystanie mrożonek
Zastosowania mrożonek w kontekście taniego gotowania ma kilka aspektów. Po pierwsze: warto skorzystać z zamrażalnika, w sytuacji. gdy korzystamy z promocji na artykuły, których nie będziemy w stanie zużyć danego dnia. Po drugie – warto ugotować obiad na kilka dni, by potem spokojnie odgrzać gotowe już danie przy użyciu piecyka lub kuchenki mikrofalowej. Oszczędzamy w ten sposób nie tyle pieniądze, ile czas, oszczędność ta jednak jest znaczna.
Wykorzystanie resztek
To rozwinięcie koncepcji zero waste – tym razem w naszym domu, nie w handlu. Dzięki wykorzystaniu tego, co mamy pod ręką, oszczędzamy czas. Dzięki wykorzystaniu tego, co zapewne w innym wypadku trafi na śmietnik – oszczędzamy pieniądze i zasoby środowiskowe. Bazą pod dania tego typu najczęściej jest ryż, kasz lub makaron, dania te nie ustępują też najczęściej ani smakiem, ani walorami dietetycznymi zwykłym potrawom.
Obiad na zimno
Ostatnie podwyżki cen gazu dają do myślenia. O ile w zimie warto jadać rzeczy rozgrzewające, o tyle w sezonie wiosenno-letnim warto postawić na dania zimne – na przykład chłodniki. Jednorazowe podgrzewanie (tylko podczas przygotowania posiłku) da spore oszczędności w rachunkach, a sposób podawania – w czasie.
Dania kuchni azjatyckiej
Stara prawda głosi, że najlepszą kuchnię oferują te regiony, w których panowała kiedyś wielka bieda. W wielu wypadkach można się z tym zgodzić – przykładem może być kuchnia azjatycka. Wiele dań zakłada wykorzystanie niewielkich ilości mięsa i skracanie czasu jego przyrządzania (głównie przez krojenie produktów zwierzęcych na niewielki kawałki – dla wielu biednych, azjatyckich chłopów opał był dobrem trudnodostępnym).
Nie powinno nas więc dziwi, że w zestawieniu, zaprezentowanym na końcu artykułu, znajdziemy sporą ilość potraw indyjskich i chińskich. Obecnie większość składników, w tym przypraw, jest stosunkowo łatwo dostępna w sklepach i handlu internetowym.
Tanie obiady – podstawowe triki
Warto stosować się do kilku podstawowych zasad przyrządzania niedrogich obiadów. Przede wszystkim warto korzystać z samodzielnie pozyskiwanych owoców runa leśnego – grzybów i jagód. Te dostępne w sklepach są niestety znacznie droższe. nadmiarowe świeże owoce warto zamrozić a grzyby – ususzyć.
Domowy bulion jest nie tylko znacznie zdrowszy niż ten z kostki (zawierającej najczęściej masę konserwantów i niezdrowych tłuszczy), ale też znacznie tańszy. Wadą jest jednak czas przygotowania – ten może sięgać kilku godzin.
Po trzecie – warto sprawdzić w przepisie, ile osób będzie w stanie najeść się określonym daniem. Jest to szczególnie istotne w przypadku gospodarstw jednoosobowych: nie warto gotować większej ilości danego dania, niż jesteśmy w stanie zjeść w ciągu jednego lub dwóch dni, ewentualnie – więcej niż wynosi pojemność naszego zamrażalnika.
Warto również zastanowić się nad zakupami hurtowymi niektórych produktów – zwłaszcza tych, które potencjalnie można długo przechowywać. Przykładem mogą być przyprawy – w popularnym serwisie handlowo-aukcyjnym opakowania zbiorcze, zawierające kilkanaście porcji wagowych przypraw dostępnych w handlu detalicznym, kosztują niewiele więcej niż dwu lub trzykrotność ceny takowej porcji. Oczywiście zawsze warto mieć na względzie racjonalne wykorzystanie zakupów – warto zastanowić się, jaka ilość jest nam potrzebna w rozsądnym horyzoncie czasowym
Tanie obiady bezmięsne
Dania bezmięsne są ostatnio coraz bardziej popularne. Wpływa na to zarówno niechęć wielu osób do krzywdzenia zwierząt, jak i presja środowisk ekologicznych.
Przy diecie bezmięsnej warto postawić na różnorodność, bowiem nie wszystkie dania jarskie zapewniają wszelkie niezbędne egzogenne składniki, potrzebne do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Jedząc dania jednego tylko typu narażamy się więc na niedobory (np. niektórych aminokwasów), które mogą spowodować wiele negatywnych skutków zdrowotnych.
Do najtańszych dań bezmięsnych należą przykładowo:
- zupa kurkowa z kleksem śmietankowym,
- omlety z warzywami,
- naleśniki z warzywami,
- leczo warzywne,
- dal bhat (potrawa kuchni nepalskiej i hinduskiej – soczewica z ryżem na ostro),
- kukurydziane placki z owocami,
- penne al arabiata,
- tarta z porem,
- rigatoni z pomidorami,
- chili sin carne,
- kukurydza z chili,
- kotlety z kaszy gryczanej,
- spaghetti napoli,
- smażony makaron chiński z kapustą,
- zupa z kukurydzy z czosnkiem,
- penne z karczochami,
- pierogi z jabłkami,
- kluski smażone z owocowym sosem,
- zupa krem z marchewki,
- pierogi z jagodami,
- chłodnik z cukinii,
- młode ziemniaki z omastą, szczypiorkiem i serkiem wiejskim,
- placki ziemniaczane.
- makaron aglio olio,
- curry warzywne,
- chłodnik z marchewki,
- ryż z jabłkami,
- placki ziemniaczane,
- cukinia ze śmietaną,
- kotlety ziemniaczane w sosie paprykowym,
- makaron z zasmażonym twarogiem (na słodko),
- racuchy z jabłkiem,
- duszony szpinak z czosnkiem,
- warzywa po meksykańsku,
- paszteciki z soczewicą i grzybami,
- kotlety z selera,
- zupa krem z cebuli,
- omlet po meksykańsku,
- pieczone jabłka z ryżem i śmietaną.
Jak widać – powyższe dania nie w pełni odpowiadają wymogom kuchni wegańskiej (zdarza się, że wykorzystywane są produkty zwierzęce – jaja lub mleko i jego pochodne), pozwolą jednak znacząco oszczędzić planetę i naszą kieszeń.
Tanie obiady z mięsem
Dla wielu osób obiad ma sens tylko wtedy, gdy zawarta jest nim odpowiednia ilość mięsa. Również i w takiej sytuacji można bez problemu skomponować proste i tanie dania. Należą do nich przykładowo:
- wątróbka z cukinią i marchewką,
- pulpety z ryżu, ziemniaków i mięsa mielonego,
- oszukane zrazy z mięsa mielonego,
- fasolka szparagowa z szynką, porem i smażonym słonecznikiem,
- parówki z serem w cieście francuskim,
- wątróbka na sposób chiński,
- ryż smażony z kurczakiem i warzywami,
- wątróbka smażona z papryką i fasolką,
- pulpety z kurczaka,
- leczo z mięsem mielonym,
- naleśniki z szynką i pieczarkami,
- pierogi z wątróbki drobiowej,
- spaghetti carbonara,
- makaron z mięsem mielonym w sosie pomidorowym,
- makaron aglio olio z kurczakiem,
- wątróbka z warzywami z patelni,
- zapiekanka makaronowa z brokułami z resztek mięsa,
- muffiny z wędliną, cukinią i jajkiem,
- spaghetti z mięsem wołowym,
- wątróbka Tika Masala,
- sałatka z tuńczykiem i awokado,
- mięso mielone zapiekane z makaronem,
- fasolka po bretońsku,
- wątróbki drobiowe smażone,
- duszone pałki kurczaka,
- gulasz z wątróbek,
- wątróbka pod chmurką z jajek,
- pieczarki faszerowane mięsem,
- warzywa ma patelnie z kaszanką,
- wątróbka z pieczarkami,
- kulki mięsne po chińsku,
- chili con carne,
- meksykański kociołek.
Jak widać – również smakosze mięsa mogą się najeść. Warto przy tym skupić się na daniach, zawierających mięso w niewielkich ilościach, bądź na potrawach, w których występują najtańsze mięsa (na przykład podroby lub mięso mielone). Oczywiście dania z pozostałości również dają spore pole do popisu.