Świadomy sen, określany również skrótem LD (ang. Lucid Dream) jest snem, podczas którego śniąca osoba w pełni zachowuje swoją świadomość. Ma dostęp do wszystkich swoich wspomnień z codziennego życia, pamięta o swoich stresach, planach i marzeniach. Osoba potrafiąca wywoływać u siebie świadome sny nazywana jest oneironautą. Temat ten wzbudza liczne kontrowersje i obrasta coraz większymi mitami. Jak to wygląda w rzeczywistości?
Czy świadomy sen jest bezpieczny?
Podczas świadomego snu, oneironauta jest całkowicie wolny, pozbawiony wszelkich ograniczeń. Nie musi przejmować się kwestiami moralnymi ani prawami fizyki czy logiki, ponieważ pozostaje w swoim marzeniu sennym. Może spełniać swoje największe fantazje i przeżywać przygody, które w codziennym życiu nie byłyby możliwe.
Poza samą kontrolą wydarzeń, różnica między świadomym snem, a zwykłym marzeniem sennym polega na jego intensywności. Pobudzona świadomość, którą zachowuje oneironauta, zapewnia silne wrażenia, równe tym odczuwanym na jawie. Emocje takie jak radość, podekscytowanie czy strach potrafią zawładnąć ciałem i umysłem oraz pozostają jeszcze jakiś czas po przebudzeniu.
Zdarzają się sytuacje, w których człowiek po raz pierwszy dozna świadomego snu i poczuje silny niepokój. W efekcie będzie próbował się obudzić. Dopiero na jawie uświadamia sobie, jak wiele miał możliwości pokierowania swoim snem, a druga szansa może nieprędko się pojawić.
Widziane obrazy są wyraźne, a każdy szczegół zapada w pamięć. Ze względu na tak duże podobieństwo między jawą a snem, świadome sny mogą być niewskazane dla osób z chorobami serca (intensywne doznania, w skrajnych przypadkach, mogą skutkować atakiem serca) oraz dla osób cierpiących na schizofrenię, dla których problem stanowiłoby odróżnienie jawy od snu.
Poza tymi dwoma wyjątkami, świadome sny nie niosą ze sobą żadnego ryzyka, chociaż oczywiście trzeba zachować pewien umiar. Dotyczy to w szczególności wybranych metod, których celem jest nauka przeżywania snów na jawie.
W jaki sposób można wywoływać świadome sny?
Kontroli nad swoimi marzeniami sennymi można się nauczyć. Skuteczność treningów zależy w głównej mierze od siły woli oraz umiejętności koncentracji. Blisko 90% ludzi twierdzi, że chociaż raz w życiu przeżyła świadomy sen bez żadnego przygotowania. U wielu osób jest to główny impuls, który zachęca do lepszego poznania zagadnienia i do nauki kontroli snów.
Istnieje wiele metod, które pomogą w osiągnięciu celu, a najskuteczniejsze z nich to:
– autosugestia – położenie się spać z intencją doświadczenia świadomego snu. Przed zaśnięciem najlepiej jest intensywnie myśleć o marzeniach sennych, które chciałoby się przeżyć oraz o miejscu, w którym miałby się rozpocząć sen (najlepiej jest wyobrazić sobie dobrze znaną okolicę).
– technika pamięciowa doktora LaBerge’a – rozpoznawanie onirycznych elementów z życia codziennego i próba ich zapamiętania, aby odszukać je podczas snu.
– chaining – po wybudzeniu ze świadomego snu, nie można się poruszyć. Trzeba ponownie zasnąć, nie zmieniając nawet o milimetr ułożenia ciała. Zwiększy to prawdopodobieństwo kontynuowania przerwanego snu.
– technika szamańska – polega na spożyciu lub wypaleniu suszu nazywanego “zielem snów” (łac. Calea ternifolia). W Polsce od maja 2009 roku posiadanie rośliny, jej suszu, ekstraktu, nasion oraz wyciągu jest nielegalne.
– technika WBTB (ang. Wake Back to Bed) – polega na przerywanym cyklu snu. Należy obudzić się po 3-4 godzinach, odczekać godzinę i ponownie położyć się do łóżka z intencją przeżycia świadomego snu.
– drzemka – zwykła drzemka, regularnie stosowana w czasie dnia, znacząco zwiększa szansę na doświadczenie świadomego snu.
Jak widać, wiele jest sposobów na przeżycie tego niesamowitego zjawiska. Najbezpieczniejszymi dla organizmu są metody autosugestii oraz technika pamięciowa. Nie wpływają w żaden sposób na funkcjonowanie organizmu i mogą być stosowane bez ograniczeń.
Metody polegające na ciągłych drzemkach oraz na przerywaniu snu mogą prowadzić do zaburzeń sennych, których efektem będzie ciągłe niewyspanie i zmęczenie, co może osłabić funkcje obronne organizmu.
Technika szamańska, oprócz tego, że jest niezgodna z polskim prawem, niesie ze sobą spore ryzyko wystąpienia efektów ubocznych. Znacznie bezpieczniej jest stosować metody niewymagające żadnych substancji psychoaktywnych.
Jakie zastosowania może mieć świadomy sen?
Sen na jawie zdejmuje ze śniącego wszelkie ograniczenia i zahamowania. Tym samym uwalnia umysł przed licznymi blokadami, których doświadcza na co dzień.
Z tego względu świadome sny mają wiele zastosowań. Najważniejszym z nich jest możliwość samopoznania oraz przeprogramowania swojej podświadomości. Pozwala to na zakończenie natrętnych myśli, zredukowanie stresu i na pozbycie się koszmarów sennych, występujących np. po traumatycznych przeżyciach.
Ludzie przy dokonywaniu codziennych czynności i wyborów, kierują się ukrytymi motywami, z których istnienia często sami nie zdają sobie sprawy. Dogłębne poznanie swojej osoby pozwoli na odkrycie siebie, co zaowocuje w życiu na jawie. Ten zabieg prowadzi do w pełni świadomego podejmowania decyzji, co może skutkować poprawą jakości życia.
Świadome sny są również chętnie stosowane przez artystów. Ich intensywność, mnogość barw oraz nieograniczone możliwości kreowania świata, w niewyobrażalny sposób pobudzają kreatywność i są źródłem licznych inspiracji.
Świadomy sen odgrywa istotną rolę w buddyzmie tybetańskim, gdzie jest stosowany do samopoznania oraz samodoskonalenia. Traktowany jest tam jako rodzaj medytacji, pozwalający na duchowe opuszczenie ciała, bez utraty przytomności (zaśnięcia).
Istnieje również wiele osób, które próbują doświadczyć świadomego snu z czystej ciekawości lub z chęci spełnienia swoich największych fantazji, w celu czysto rozrywkowym.
Podsumowanie
Medycyna nie odnotowała negatywnego wpływu świadomych snów na zdrowie fizyczne ani psychiczne człowieka. Warto jednak pamiętać, aby w swoich podróżach skupiać się na metodzie autosugestii, na zapisywaniu swoich snów (zwłaszcza tych zwyczajnych) oraz na zapamiętywaniu elementów oneironautycznych z jawy. Lepiej jest unikać substancji psychoaktywnych oraz rozsądnie dawkować drzemki czy metody wybudzania, aby nie doprowadzić do przemęczenia organizmu.